Turkse cultuur – wat je wil weten voor je volgende rondreis

Op pak ‘m beet 4 uur vliegen van Nederland, ligt het populaire vakantieland Turkije. Dat we graag reizen naar Turkije is niet zo verrassend als je weet hoe veelzijdig en divers het land is. Turkije kent vele mooie stranden, natuur, geschiedenis, warme mensen en heeft een rijke cultuur. Mede door de ligging, religie en tradities is het een prachtig land om rond te reizen. Hoewel de Turkse cultuur, normen en waarden niet in een paar woorden zijn te beschrijven, geven we je wel in dit artikel alvast informatie en tips om mee te nemen voor je komende reis door Turkije.

Beïnvloed door de Islam en gelegen in zowel Europa als Azië, kent Turkije een enorm rijke geschiedenis en cultuur. Om je helpen voor te bereiden op dit prachtige land, kun je de onderstaande handleiding erbij pakken zodat je alvast wat achtergrondinformatie hebt over de normen en waarden van de Turkse cultuur. Je weet dan direct waar je rekening mee moet houden.

Inwoners: Turkije telde 85.816.199 inwoners in 2023
Taal: Turks is de moedertaal van 90 procent van de Turkse bevolking. Daarnaast worden er maar liefst 70 andere talen en dialecten gesproken zoals: Koerdisch, Kaukaskisch, Arabisch en Grieks.
Religie: De meerderheid van de Turkse bevolking is Moslim (99%), waarvan 78% de Soennitische stroming binnen de Islam aanhangt. De door de overheid erkende minderheden zijn de Grieks-orthodoxen, Armeense Christenen en Sefardische Joden.

De Turkse cultuur

Hoewel 99% van de Turkse bevolking moslim is en het straatbeeld beïnvloed wordt door de vele moskeeën en minaretten, is Turkije een seculiere staat. Dit houdt in dat er een scheiding is van staat en religie, waardoor de islam weinig invloed heeft op het openbare leven vergeleken met andere islamitische landen. Er zijn echter wel veel Turkse tradities, welke diepgeworteld zijn in het Ottomaanse en Anatolische tijdperk en die beïnvloed zijn door de islam.

Turkse tradities

De beroemde Turkse koffie heeft, naast dat het ontzettend smaakvol is, ook nog een andere functie. Zo wordt het kopje, nadat de koffie is opgedronken, afgedekt met een koffiebordje en wordt er gewacht tot het is afgekoeld. Wanneer de koffie is afgekoeld, verwijderd men het bordje en wordt jouw toekomst gelezen in het koffiedik!

Wanneer je in Turkije op doorreis bent en er een aantal vriendelijke locals je op weg helpen, kan het zomaar zijn dat ze een kopje water bij zich hebben. Het is namelijk traditie om water te morsen wanneer er een passagier weggaat. Vrij vertaalt wenst men de reiziger als het ware: “Kom gemakkelijk en snel terug”.

Het dragen van het - ontzettend leuk uitziende – “boze oog” dient je te beschermen tegen het kwaad. Volgens de Turkse cultuur weert dit je tegen negatieve energie. Het is dan ook heel normaal om dit oog te tonen aan pasgeboren baby’s, kinderen of aan mensen van wie je houdt.

Turkse normen en waarden

Gastvrijheid staat hoog in het vaandel in de Turkse cultuur. Turken openen hun deuren voor iedereen. Ze delen maar al te graag eten of bieden je een kopje thee of koffie aan. Het is erg onbeleefd om deze uitnodiging af te slaan. Grote kans dus dat je het land niet verlaat zonder tenminste één thee ergens bij iemand thuis te hebben gedronken.

Je zal met een warm gevoel terugkijken op de Turkse bevolking, daar ze er alles aan doen om de reiziger het naar de zin te maken. Behalve de enorme gastvrijheid naar jou als toerist, hechten Turken veel waarde aan familie, vrienden en buren. Het is vanzelfsprekend dat zij veel bij elkaar over de vloer komen. Dit is meestal spontaan en wordt van tevoren niet vastgelegd.

Culinaire tradities

Zo kleurrijk als de mozaïek van het land is, zo kleurrijk is ook de Turkse keuken. Hoewel er typisch Turkse gerechten bestaan, heeft iedere regio zijn eigen hoofdgerechten. Zo staat de Anatolische regio bekend om de kebab wegens de overvloedige veestapel en de Egeïsche regio voornamelijk bekend om plantaardige gerechten op basis van olijfolie, te danken aan de grote olijvenproductie. In Istanbul kun je echter alle Turkse gerechten uit alle regio´s vinden, omdat veel migranten vanuit verschillende regio’s naar deze bruisende stad zijn verhuisd. Enkele traditionele Turkse gerechten zijn onder meer:

Meze: Dit zijn kleine gerechten die worden geserveerd als voorgerecht of bijgerecht bij de maaltijd en vaak worden gedeeld met vrienden en familie.
Kebab: Dit is een gerecht van gegrild of geroosterd vlees, meestal geserveerd met rijst, salade en brood.
Dolma: Dit zijn gevulde groenten zoals paprika's, tomaten en aubergines, gevuld met rijst, kruiden en soms gehakt.
Baklava: Dit is een zoet gebak gemaakt van flinterdunne lagen deeg, gevuld met gehakte noten en bestrooid met suikersiroop.
Turkse koffie: Dit is een sterke koffie die wordt bereid door fijngemalen koffie te koken met water en suiker, en wordt geserveerd in kleine kopjes.
Çay: Dit is Turkse thee, vaak geserveerd in kleine glazen en genoten op elk moment van de dag.

Etiquette en gedragsregels

In de Turkse cultuur zijn etiquette en gedragsregels van groot belang, waarbij respect voor ouderen, hiërarchie, gastvrijheid, beleefdheid, goede manieren en verzorgdheid centraal staan, evenals het vermijden van bepaalde taboes en het tonen van nederigheid en dankbaarheid. Verder goed om te weten:

Vaak wordt een aanbod meerdere keren gedaan. Het is beleefd om het gebaar in eerste instantie af te slaan en het pas aan te nemen zodra de persoon erop staat. Hierdoor kan de aanbieder zijn oprechtheid tonen en de ontvanger zijn nederigheid.
In een moslimland moet je er als toerist rekening mee houden dat er bepaalde kledingvoorschriften zijn. Ondanks dat men in de toeristische gebieden vaak milder is en ze geen bepaalde kledingregels hanteren, is het raadzaam om bedekt en bescheiden gekleed te gaan. Wanneer je een moskee wil bezoeken, horen je schouders en knieën bedekt te zijn.
Er wordt verwacht dat mensen op tijd zijn voor diners en intiemere bijeenkomsten. Het is gek genoeg wel weer gepast om te laat te komen op feestjes.
In Turkije wordt de rekening zelden gedeeld. Degene die de mensen heeft uitgenodigd, betaalt meestal. Wanneer je in eerste instantie de rekening wil betalen, maar jouw Turkse gezelschap erop aandringt te betalen, laat dit dan gebeuren. Het is wel vriendelijk om aan te bieden de volgende keer te betalen.

Zoals eerder benoemd blijft het lastig om alle Turkse tradities, normen en waarden te beschrijven, maar met dit blog kom je hopelijk een heel eind. Turkije is een land waar je met open armen zult worden ontvangen. Dompel je onder in de Turkse cultuur en verken de prachtige natuur tijdens een van onze rondreizen.